Un parasito ameaza a calidade da sardiña europea

  • Científicos de Vigo detectan un parasito que dana a musculatura da sardiña europea, reducindo o seu valor comercial sen afectar a saúde humana.

A sardiña europea (Sardiña pilchardus), peza crave na dieta mediterránea e na industria pesqueira do Atlántico, enfronta un novo desafío: un parasito chamado Kudoa thyrsites que afecta a súa musculatura, alterando a textura do peixe e reducindo a súa calidade comercial. Aínda que este microorganismo non representa un risco para a saúde humana, podería ter un impacto significativo no mercado e na percepción do consumidor.

O achado científico

Un equipo de investigadores do Instituto Español de Oceanografía (IEO-CSIC) de Vigo, en colaboración co Institute of Marine Research (IMR) de Noruega, realizou un estudo pioneiro sobre a incidencia deste parasito nas sardiñas europeas que habitan as augas do norte de España. Os resultados, publicados na revista científica Parasitology Research, revelan que un 5,4% dos exemplares analizados presentaron signos de infección, cunha condición coñecida como “carne branda”, caracterizada por unha textura anómala e un aspecto pouco atractivo.

Lucilla Giulietti, investigadora do IMR e primeira autora do estudo, subliña a necesidade de profundar no coñecemento do ciclo de vida do parasito e as razóns detrás do seu impacto nas sardiñas. Pola súa banda, Xema Hernández, coautora e científica do IEO, destaca que aínda que a incidencia detectada é baixa, calquera deterioración na calidade deste recurso pesqueiro podería ter repercusións no seu valor culinario e comercial.

Un problema en expansión

Kudoa thyrsites, previamente asociado a especies como a cabala do Atlántico norte, xa fora detectado en sardiñas en augas de Portugal e o sur de Galicia. Con todo, leste é o primeiro estudo que cuantifica a súa presenza no stock ibérico da sardiña europea, un recurso vital para a economía pesqueira e o consumo alimentario da rexión.

O parasito provoca un dano muscular progresivo que, aínda que imperceptible ao comezo, pode empeorar tras a captura, especialmente durante o almacenamento e procesamento. Isto podería afectar tanto as exportacións como á aceptación do produto en mercados esixentes.

A importancia da campaña PELACUS

Os datos foron obtidos durante a campaña PELACUS 2023, unha iniciativa liderada polo IEO e cofinanciada pola Unión Europea a través do Fondo Europeo Marítimo de Pesca e Acuicultura (FEMPA). Esta campaña forma parte do Programa Nacional de recompilación, xestión e uso de datos do sector pesqueiro, cuxo obxectivo é apoiar o asesoramento científico e a sustentabilidade dos recursos mariños.

Os resultados tamén contribúen ás Estratexias Mariñas, un marco establecido polo Directiva Marco sobre a Estratexia Mariña da UE, que busca alcanzar o Bo Estado Ambiental (BEA) dos mares europeos.

Impacto no sector pesqueiro

A detección de Kudoa thyrsites expón novos desafíos para o sector pesqueiro, que xa enfronta presións pola sustentabilidade dos stocks e as fluctuaciones na demanda. Aínda que o parasito non afecta directamente o consumidor, a percepción dunha calidade inferior podería impactar as vendas e dificultar a competitividade da sardiña europea fronte a outros produtos pesqueiros.

Neste contexto, os investigadores destacan a importancia de continuar estudando o ciclo de vida do parasito e desenvolver estratexias para mitigar o seu impacto. Así mesmo, avogan por fortalecer os controis de calidade e promover a comunicación transparente cos mercados e consumidores para minimizar posibles alarmas infundadas.

Un reto para a sustentabilidade

A presenza deste parasito nas sardiñas reforza a necesidade dunha xestión pesqueira sostible, baseada na vixilancia constante dos recursos e no investimento en investigación científica. Como destaca Xema Hernández, “o coñecemento é clave para preservar a calidade e sustentabilidade dun recurso tan valioso como a sardiña europea”.

Mentres tanto, o sector pesqueiro europeo deberá equilibrar a produción coas demandas do mercado e os retos que expón unha contorna mariña cada vez máis cambiante e complexo. A sardiña, símbolo de tradición e riqueza cultural, enfronta agora un desafío que pon a proba a súa resiliencia e a do propio sector pesqueiro.