- A recolección de fazula é clave para o futuro do mexillón galego. Ciencia e tradición únense para garantir a sustentabilidade do sector.
Nas escarpadas costas de Paxariñas, en Sanxenxo, os bateeiros afánanse na recolección da fazula, a cría do mexillón, esencial para garantir futuras colleitas. Aproveitando a tregua que ofrecen os temporais invernais, estes mariñeiros desafían as ondas e o frío para extraer das rocas este valioso recurso, que tardará máis dun ano en chegar ás mesas dos consumidores.
A recolección da fazula é un labor artesanal que se realiza durante a baixamar, cando as rocas quedan ao descuberto. Os bateeiros utilizan unha ferramenta denominada “rasqueta” para desprender a cría adherida ás pedras. Cada saco colleitado pode pesar entre 20 e 25 quilos, e a cantidade de fazula necesaria é considerable, xa que cada batea pode albergar ata 500 cordas de cultivo.
Unha vez colleitada, a fazula transpórtase ás bateas, estruturas flotantes onde se fixan as crías en cordas mergulladas. Este sistema permite que os mexillóns crezan nunha contorna óptima, alimentándose do plancto presente nas rías galegas. O proceso de engorde é lento; os mexillóns alcanzan o tamaño comercial, entre 8 e 10 centímetros, nun período que oscila entre 13 e 18 meses, dependendo das condicións ambientais e a densidade de cultivo.
Galicia é o segundo produtor mundial de mexillón, só por detrás de China, cunha produción que supera regularmente as 250.000 toneladas anuais. A importancia da fazula para o sector mexilloeiro galego é equiparable ao “ouro negro”, xa que da súa correcta recolección e manexo depende a calidade e cantidade da produción futura.
Ante os desafíos que enfronta a actividade, a ciencia converteuse nunha aliado clave. Recentemente, o Centro Tecnolóxico do Mar-Fundación Cetmar organizou no Grove un taller dirixido aos produtores da cooperativa Amegrove, no que se presentaron avances científicos e novas ferramentas de apoio á planificación das campañas de recolección de fazula. Nesta xornada participaron expertos do Centro de Investigación Mariña (CIMA), a Universidade de Vigo e o Instituto de Investigacións Mariñas (IIM-CSIC), quen expuxo as últimas investigacións sobre a dinámica das poboacións de fazula e o impacto dos afloramientos mariños na súa dispoñibilidade.
Un dos avances destacados é o desenvolvemento de visores web que permiten acceder a datos actualizados sobre a poboación de fazula no litoral galego e a cuantificación de larvas nas rías. Estes sistemas, xunto coa aplicación móbil que facilita a declaración da recolección, representan un paso adiante na dixitalización do sector e a súa adaptación aos novos desafíos ambientais e produtivos.
O equilibrio entre tradición e tecnoloxía preséntase como a clave para o futuro dun sector que, ademais de ser un piar económico, é parte da identidade cultural galega. A combinación da experiencia dos bateeiros co coñecemento científico permitirá unha xestión máis eficiente e sostible dos recursos, asegurando que o mexillón galego siga sendo un referente mundial.