- O proxecto Descarsel busca actualizar a xestión pesqueira de raias en Galicia mediante investigación interdisciplinar. Ciencia, sustentabilidade e economía danse a man.
A ciencia tras as raias das Rías Baixas
Desde 2018, o proxecto Descarsel puxo o foco nas raias do litoral galego, combinando investigación científica coa experiencia da frota local. A captura recente dun exemplar marcado en Raxó polo barco A Entallada é só un exemplo do impacto que esta iniciativa ten na sustentabilidade desta especie crave para a economía pesqueira das Rías Baixas.
Con máis de 1.200 raias marcadas mediante un sistema de identificación similar ao utilizado en gando, o equipo de Pescasost, liderado por Julio Valeiras desde o Instituto Español de Oceanografía (IEO) de Vigo, busca mellorar a xestión deste recurso. O estudo, que comezou analizando a supervivencia de raias devoltas ao mar, evolucionou cara á recompilación de datos sobre o seu movemento e comportamento.
Por que son importantes as raias?
A raia é moito máis que un recurso económico en Galicia. A súa pesca sostén a numerosas familias e representa un vínculo entre tradición e modernidade. Con todo, as cotas actuais non reflicten a abundancia real dalgunhas especies, como a raia mosaico. Segundo Valeiras, esta especie ten unha cota baseada en datos obsoletos do Mar do Norte, onde as condicións son moi distintas ás de Galicia.
O proxecto Descarsel pretende corrixir estas disparidades achegando datos actuais que permitan unha xestión máis xusta e sostible. En palabras de Valeiras, “se demostramos cientificamente que as raias descartadas sobreviven ao ser devoltas ao mar, podemos solicitar exencións que beneficien á frota sen danar os ecosistemas”.
Colaboración crave entre ciencia e mar
Un dos piares deste proxecto é a colaboración interdisciplinar. Pescadores, técnicos da Xunta e científicos traballan xuntos para marcar e seguir o rastro das raias no seu hábitat natural. A participación activa de confrarías e frotas do Grove, Bueu e Marín foi fundamental.
Os datos recompilados ata o de agora indican que, cando as raias son manipuladas e liberadas adecuadamente, a súa taxa de supervivencia é alta. Ademais, as observacións realizadas por pescadores e científicos confirman patróns de movemento entre as zonas exteriores das rías e augas máis superficiais, o que achega información crave para axustar as estratexias de pesca.
Que está en xogo?
A xestión pesqueira sostible non é só un tema ambiental, senón tamén económico. Galicia, unha rexión cuxa identidade está profundamente ligada ao mar, enfronta o reto de equilibrar as demandas da industria coa necesidade de protexer os seus recursos naturais.
O caso da raia mosaico é un exemplo claro. Aínda que é abundante nas augas galegas, a súa cota é insuficiente, o que obriga aos pescadores para limitar as súas capturas a pesar da evidencia de que o recurso é moito maior. Isto non só afecta á economía local, senón que tamén pon en risco a viabilidade da actividade pesqueira a longo prazo.
Un modelo para seguir para a sustentabilidade pesqueira
O proxecto Descarsel demostra que a colaboración entre ciencia e sector pesqueiro é posible e necesaria. Con ferramentas como a marcaxe de raias e a análise da súa supervivencia, están a sentarse as bases para unha xestión máis intelixente e adaptada á realidade galega.
Este modelo podería replicarse noutras pesqueiras, combinando innovación tecnolóxica coa sabedoría do sector pesqueiro para garantir un equilibrio entre produtividade e conservación.
Nun momento en que o futuro dos océanos está en xogo, iniciativas como esta representan unha esperanza para quen depende do mar. Porque, ao final, a sustentabilidade non é só unha palabra: é a clave para asegurar que o mar siga sendo unha fonte de vida e riqueza para xeracións futuras.