O impacto do quecemento global faise cada vez máis evidente nos mares e océanos do planeta. En España, os efectos sentíronse especialmente nas augas do Mediterráneo e o Cantábrico, onde este verán rexistráronse temperaturas récord. O Mediterráneo alcanzou os 31,87 ºC o pasado 12 de agosto na boia situada no illote de Dragonera, en Baleares, superando así o máximo de 31,36 ºC rexistrado en 2022. Este fenómeno non só afecta ao Mediterráneo, senón tamén a outras masas de auga en todo o mundo, marcando unha tendencia preocupante de aumento das temperaturas mariñas a nivel global.
Temperaturas extremas nos mares españois
A Rede de Boias de Portos do Estado, que monitorea a temperatura da auga en distintos puntos da costa española, confirmou outros récords este verán. No mar Cantábrico, a boia de Bilbao/#Vizcaya rexistrou unha temperatura de 25,13 ºC o 11 de agosto, mentres que no Cabo de Gata, no Mediterráneo, a temperatura chegou aos 28,61 ºC o 21 de agosto.
Estes valores son inusualmente altos e reflicten os efectos do cambio climático sobre os ecosistemas mariños. A medida que as temperaturas da auga aumentan, xéranse cambios nas correntes mariñas e na biodiversidade, afectando tanto á fauna e flora local como á industria pesqueira. A Rede Exterior de Boias, que inclúe 15 puntos de medición en augas profundas, e a Rede Costeira, con 12 localizacións próximas a praias e portos, mostran un aumento sostido das temperaturas nos últimos anos.
A pesar de que a Rede Costeira non superou o récord absoluto de 30,6 ºC rexistrado en xullo de 2023 en Melilla, noutros puntos como Tarifa (26,1 ºC) e Alxeciras-Punta Carnero (27,3 ºC), ambas o 31 de agosto, alcanzáronse cifras alarmantes.
Un fenómeno global
O aumento das temperaturas do mar non é exclusivo de España. A nivel global, os océanos están a absorber a maior parte da calor xerada polo cambio climático, o que provoca incrementos xeneralizados na súa temperatura. Segundo datos da Administración Nacional Oceánica e Atmosférica de EE. UU. (NOAA), o océano Atlántico ha experimentado un aumento de temperatura constante nas últimas décadas, afectando tanto as correntes como á vida mariña. No mar Caribe, as temperaturas tamén están a subir, con graves consecuencias para os corais, que se están branqueando e morrendo a un ritmo alarmante.
O océano Pacífico tampouco se libra deste fenómeno. Durante eventos como O Niño, obsérvanse aumentos significativos da temperatura da auga, o que provoca alteracións nos patróns climáticos, desde secas ata inundacións en distintas partes do mundo. A rexión do Pacífico Sur, en particular, rexistrou temperaturas superficiais da auga máis altas do habitual, afectando a especies mariñas como o atún e provocando a migración de peixes cara a augas máis frías.
- Consecuencias ecolóxicas e económicas
O incremento da temperatura da auga ten efectos directos sobre os ecosistemas mariños. As especies que dependen de augas frías, como o bacallau no Atlántico Norte ou o polbo nas costas españolas, ven reducidas as súas poboacións. O aumento da temperatura do mar tamén favorece a proliferación de especies invasoras, como medusas e algas tóxicas, que compiten coas especies autóctonas e alteran os equilibrios ecolóxicos.
Ademais, o quecemento dos océanos inflúe na subida do nivel do mar. A medida que a auga se quenta, expándese, contribuíndo ao aumento do nivel do mar e poñendo en risco ás zonas costeiras. Este fenómeno, sumado ao derretimiento dos glaciares, podería ter consecuencias devastadoras para millóns de persoas que viven en áreas baixas e dependen da pesca e o turismo costeiro para subsistir.
- Vixilancia e solucións globais
Nun esforzo por mitigar os efectos do quecemento global, España e outros países están a intensificar a vixilancia das temperaturas mariñas. A rede de radares de alta frecuencia e os datos do satélite europeo Sentinel-3, dentro do programa Copernicus da Unión Europea, ofrecen unha ferramenta esencial para vixiar os cambios nos océanos e prever as súas consecuencias. Con todo, a loita contra o cambio climático require de accións máis contundentes a nivel internacional, como a redución de emisións de gases de efecto invernadoiro e a adopción de políticas que promovan a sustentabilidade no uso dos recursos mariños.
O aumento da temperatura do mar é un claro indicador do impacto do cambio climático no noso planeta. España, xunto co resto do mundo, enfronta o reto de adaptarse a estes cambios e protexer os seus ecosistemas mariños, dos que dependen tanto a súa biodiversidade como a súa economía.