- Confrarías galegas urxen solucións ante a crise do libre marisqueo, denunciando pasividade da Xunta, que defende axudas por 70 millóns de euros.
O libre marisqueo en Galicia, especialmente na ría de Arousa, vive unha das peores crises da súa historia recente. Cos bancos practicamente esgotados e a actividade en mínimos, as confrarías de pescadores advirten que, sen solucións inmediatas, o sector podería enfrontarse ao colapso total. Con todo, a Xunta de Galicia defende a súa xestión, afirmando que está a actuar de maneira proactiva a través do Plan de Competitividade e Sustentabilidade 2024-2025.
O clamor das confrarías: “Quedamos sen futuro”
Representantes das confrarías de Rianxo, Carril, A Illa, O Grove, Vilanova e Pobra alzaron a voz nunha rolda de prensa en Carril, reclamando a atención urxente do conselleiro do Mar, Alfonso Villares. Miguel Iglesias, patrón maior de Rianxo, foi contundente: “Outro ano como o pasado e a maioría das nosas confrarías terán que pechar. Se iso ocorre, os plans de explotación desaparecerán con elas e estaremos ao bordo da privatización das praias, algo que non queremos. Queremos recuperar a ría para que a xente poida traballar”.
As confrarías levan máis dun mes esperando unha resposta á súa solicitude de reunión coa Consellería. Segundo Iglesias, o silencio institucional só aumenta a frustración entre os mariñeiros. “Pregúntannos que está a pasar, pero non podemos darlles ningunha resposta porque a Xunta non nos informa. Este apagamento só incrementa a tensión e a incerteza”, denunciou.
As demandas do sector son claras e repetidas desde hai anos: eliminación de verteduras que danan o ecosistema, arado dos substratos, rexeneración dos bancos marisqueiros e marcación das canles do Ulla en Vos Lombos. Ademais, insisten na necesidade de axudas económicas que permitan ás confrarías soportar a crise mentres se implementan medidas estruturais.
A comparación con Noia, presentada pola Xunta como un modelo de éxito na xestión do marisqueo, xerou malestar entre as confrarías de Arousa. “A xestión do libre marisqueo en Arousa é responsabilidade da Xunta, non nosa. Se os bancos están nesta situación é porque non se fixo o necesario”, sinalou Iglesias. Juan Rial Millán, patrón maior da Illa, engadiu que Noia ten unhas características moi diferentes e que, no seu caso, non sería viable pechar os bancos durante dous anos como alí fíxose. “As zonas de libre marisqueo sosteñen a moitas familias a metade do ano. Non podemos prescindir de elas”, afirmou.

A postura da Xunta: “Estamos a actuar”
Desde a Consellería do Mar, Alfonso Villares asegura que a Xunta está a cumprir co seu compromiso de mellorar o marisqueo. Segundo o departamento, nos últimos dous anos mobilizáronse 70 millóns de euros en axudas para o sector, incluíndo fondos para mellorar a sustentabilidade e competitividade.
Este mes, a Xunta publicou dúas novas ordes de axudas por un total de 2,2 millóns de euros destinadas á mellora e conservación dos bancos marisqueiros. Estas súmanse aos traballos previstos en Vos Lombos, que inclúen a remoción de 264.000 metros cadrados, acondicionamento de substratos, sementas e retirada de depredadores. Ademais, destináronse 108.641 euros especificamente a proxectos de rexeneración na ría de Arousa.
Villares destacou tamén que actualmente 225 embarcacións e 262 tripulantes están a participar na campaña de libre marisqueo, que se mantén aberta atendendo a criterios socioeconómicos. Asegurou que a Xunta segue avaliando novas necesidades do sector mediante reunións periódicas coas federacións de confrarías.
O sector versus a administración: un diálogo roto
A pesar das cifras presentadas pola Xunta, as confrarías consideran que as medidas son insuficientes e tardías. Denuncian que o Plan de Competitividade e Sustentabilidade, aínda que ambicioso no papel, non se traduce en solucións efectivas para a situación crítica dos bancos marisqueiros.
Ademais, cuestionan a falta de diálogo directo cos representantes locais, unha queixa que contrasta coas afirmacións da Xunta sobre encontros regulares. Para os patróns maiores, a comunicación directa é esencial para abordar problemas específicos como as verteduras, a contaminación e a rexeneración das rías, aspectos que consideran desatendidos.
Un futuro incerto
O libre marisqueo non só representa unha actividade económica esencial para miles de familias en Galicia, senón que é parte integral da súa cultura e tradición. Con todo, a falta de solucións a longo prazo ameaza con desmantelar este modo de vida.
Por agora, as posicións parecen afastadas. Mentres as confrarías insisten en que necesitan medidas inmediatas e diálogo constante, a Xunta mantén que a súa estratexia está a dar resultados. O desenlace dependerá de se ambas as partes logran superar a desconfianza mutua e traballar xuntas nun plan de recuperación que garanta a sustentabilidade do sector.
Para os mariñeiros, a espera xa é insostible: “O tempo esgótase. Se non se actúa agora, pronto será demasiado tarde”, sentenciou Iglesias.