- Os novos plans de xestión do percebe en Galicia xeran divisións no sector, marcados por restricións, conflitos territoriais e cambios na normativa.
O percebe galego, un dos recursos máis emblemáticos e cobizados das costas de Galicia, inicia o 2025 envolto en controversias. A publicación no Diario Oficial de Galicia (DOG) dos novos plans trienales de xestión desatou un intenso debate entre os mariscadores, que denuncian medidas que consideran prexudiciais tanto para o seu labor como para a sustentabilidade do recurso.
Entre as principais novidades, a Consellería do Mar delimitou de forma estrita as zonas de traballo, establecendo espazos exclusivos para a extracción de percebe (ZEP) e outros compatibles coa recolección de fazula (ZEM). Aínda que estas demarcacións buscan reducir conflitos entre mariscadores a pé e á boia, na práctica exacerbaron as tensións, especialmente na Costa da Morte. Sectores como os de Camelle, Corme ou Muxía sinalaron que as novas normativas ignoran as particularidades locais, como o comportamento da ondada ou as capacidades dos traballadores, e dificultan o acceso seguro aos bancos.
Restricións que dividen
O punto máis polémico radica nas restricións ao acceso a pé para os mariscadores con permiso de á boia. Segundo a normativa, só poderán traballar desde terra cando as condicións do mar sexan extremadamente adversas, unha medida que moitos consideran arbitraria e perigosa. “Non ten en conta as características de cada zona nin os riscos que asumimos cada día”, denuncian desde Muxía, lembrando que intentos similares no pasado foron desestimados polos tribunais, que outorgaron aos patróns a decisión sobre as condicións de traballo.
A situación xerou divisións internas nalgunhas agrupacións, xa que os mariscadores exclusivamente a pé non ven afectados por estas restricións, o que complica a unidade do sector.
Dobre pesada e vixilancia limitada
Outra das novidades que xerou críticas é a implementación dunha dobre pesada do percebe. Os mariscadores deberán rexistrar o peso na zona de extracción e, posteriormente, pasar por un control na lonxa para emitir a guía de transporte. Esta medida, aínda que orientada a garantir a rastrexabilidade do produto, suscitou preocupacións en lugares como Corme, onde a falta de persoal para a vixilancia podería debilitar o control nos bancos.
Santuarios e plans plurianuais
Por primeira vez, os plans de xestión inclúen os chamados “santuarios” de percebe, áreas onde a extracción queda reservada exclusivamente para este recurso. Aínda que nalgúns puntos, como Camelle, estas delimitacións non xeraron conflitos, noutros, como Corme, percíbense como unha ameaza para as zonas de produción habituais.
O DOG tamén establece a renovación de plans para outros recursos como a anemone, a navalla ou a orella de mar, cuxo interese decaeu salvo excepcións, como o plan en Fisterra e Lira. Ademais, os plans permiten a compatibilidade da extracción de fazula e percebe en áreas concretas, aínda que esta decisión foi fonte de rozamentos entre sectores.
Un desafío para o sector
O percebe é máis que un recurso económico en Galicia: é unha identidade e un modo de vida. Con todo, as medidas actuais, deseñadas para garantir a sustentabilidade, xeraron malestar e divisións. A falta de consenso entre os colectivos a pé e á boia, sumada aos desafíos da vixilancia e as restricións, evidencia a necesidade de reformular estas políticas con maior participación do sector.
Con estes plans en marcha, o percebe galego enfronta un reto crave: atopar o equilibrio entre a explotación responsable e as realidades dos mariscadores, evitando que as tensións internas poñan en risco un recurso tan valioso para a economía e a cultura de Galicia.