- A guerra entre a tradición e a modernidade nas augas da Ría de Arousa: quen gañará a batalla das ameixas?
Nos pintorescos e serenas paisaxes da Ría de Arousa, onde as ondas acariñan suavemente a costa e os barcos de pesca arrólanse ao compás do océano, está a librarse unha batalla silenciosa que podería determinar o destino do sector marisqueiro local. Esta loita, que enfronta ás ameixas autóctonas coa invasora ameixa japónica, non só reflicte os desafíos económicos e ambientais do sector, senón que tamén expón cuestións profundas sobre a preservación da tradición fronte á procura da modernización nun mundo en constante cambio.
A ameixa japónica, introducida na rexión en busca dunha alternativa máis rendible e adaptable, gañou terreo rapidamente no mercado marisqueiro da Ría de Arousa. A súa capacidade para prosperar nunha variedade de condicións ambientais e o seu rápido crecemento convertérona nunha elección tentadora para moitos produtores locais, que buscan garantir a súa seguridade económica a longo prazo. Con todo, esta expansión tivo consecuencias devastadoras para as especies autóctonas, como a ameixa fina e a babosa, cuxa poboación experimentou un marcado declive nos últimos anos.
As confrarías marisqueiras do sur da Ría de Arousa expresan a súa profunda preocupación ante esta situación. Din que como siga a mesma tendencia nuns anos non haberá ameixa fina nin babosa, senón japónica. Para eles, estas especies autóctonas non son simplemente recursos económicos, senón tamén símbolos da identidade e o patrimonio cultural da rexión. O risco de perder estas especies non só ameaza a viabilidade económica das comunidades locais, senón que tamén expón interrogantes sobre a saúde e a diversidade do ecosistema mariño da ría.
En resposta a esta crise, o conselleiro do Mar anunciou plans para diversificar as especies marisqueiras e fortalecer a resistencia das existentes. Promete liberar entre o segundo semestre deste ano e o 2025, 104 millóns de euros en medidas de apoio á sustentabilidade e competitividade do sector marisqueiro, un plan no que se prevé reforzar os traballos de recuperación de áreas marisqueiras e a creación de novas zonas de traballo para os profesionais do mar. Con todo, estas medidas xeraron controversia entre aqueles que temen que a preservación da tradición e o patrimonio cultural véxanse comprometidos en aras do progreso económico.
Os datos non amenten. No ano 2003, a produción de japónica en abéiraa sur da ría rozaba os 370.000 quilos. Vinte anos despois, e sendo o 2023 un ano tan complicado, a produción foi de 1.250.822 quilos, segundo recollen os informes de Pesca de Galicia.
E por contra, a comezos de século se vendian uns 370.000 quilos de japónica, que se poxaron a un máximo de 19,96 euros. O ano pasado, os 1.250.822 quilos vendéronse por valores que chegaron aos 47,90 euros. En paralelo, a ameixa fina afundiuse (237.947 quilos en 2003; 77.600 en 2023) e a babosa segue ese camiño (60.379 quilos o ano pasado, fronte aos 394.105 do ano 2003).
Este conflito entre tradición e innovación expón preguntas difíciles sobre como equilibrar a preservación do patrimonio cultural e a procura da modernización. É posible atopar un camiño intermedio que honre as tradicións locais mentres se fomenta o desenvolvemento económico e a sustentabilidade ambiental? Que papel deben desempeñar as autoridades locais, os científicos e as comunidades na protección e xestión dos recursos mariños da rexión?
A batalla das ameixas na Ría de Arousa transcende os límites do sector marisqueiro e convértese nun símbolo dos desafíos máis amplos que enfronta a nosa sociedade moderna. É un recordatorio da importancia de atopar un equilibrio entre a conservación do patrimonio cultural e natural e a procura do progreso económico. A súa resolución non só afectará o destino das comunidades locais e o ecosistema mariño da rexión, senón que tamén enviará unha mensaxe sobre a importancia de preservar e protexer as nosas tradicións e recursos naturais para as xeracións futuras, xa que podería ter un impacto duradeiro na vida e a paisaxe desta rexión costeira, e o seu legado ecoará moito máis alá das augas da Ría de Arousa.