- Na diversificación económica e a sustentabilidade mariña reside o camiño cara a un futuro próspero para as lonxas galegas e as comunidades costeiras.
No mundo cambiante das lonxas galegas, o último ano foi un bulebule de desafíos e dificultades. Cunha caída significativa na cantidade de produtos do mar frescos comercializados, así como nos ingresos xerados, enfróntanse a unha realidade sen precedentes. Que factores contribuíron a esta situación e cales son as perspectivas para o futuro?
Unha cifra alarmante: A acída nas vendas
O ano pasado marcou un fito sombrío na historia recente das lonxas galegas. Con só 125,79 millóns de quilos de produtos do mar frescos vendidos, rexistrouse a cifra máis baixa en dúas décadas. Esta diminución do 6,3 % en comparación co ano anterior é aínda máis preocupante ao considerar que representa unha caída do 25,5 % en relación coa media anual desde 2004. Este descenso nas vendas impactou directamente nos ingresos, que se reduciron nun 5,7 % respecto ao ano anterior, alcanzando os 412,38 millóns de euros, un 7,2 % por baixo da media histórica.
Un mar de desafíos
A diminución na oferta de produtos do mar frescos foi un factor determinante nesta situación. Segundo os datos recompilados por PescadeGalicia, a oferta de produtos do mar caeu un 6,3 % en comparación co ano anterior. Esta diminución viuse agravada por unha serie de factores, incluídas as restricións impostas pola Comisión Europea a certas artes de pesca, como o palangre, e os recortes nas cotas de pesca para especies importantes para a frota galega, como o xurelo. Ademais, eventos climáticos extremos, como o aumento da temperatura da auga e a diminución da salinidade, afectaron negativamente aos bancos marisqueiros nas rías galegas, causando unha alta mortalidade nos bivalvos.
A mortalidade do marisco, especialmente nas rías galegas, foi un factor crítico na redución da oferta e, por tanto, nas vendas nas lonxas. O aumento da temperatura da auga e a diminución da salinidade contribuíron a esta situación, creando condicións desfavorables para a supervivencia das especies mariñas. Ademais, as restricións impostas pola Comisión Europea a certas artes de pesca, como o palangre, limitaron a capacidade dos pescadores para capturar certas especies, o que afectou aínda máis a oferta nas lonxas.
Estratexias para o futuro
Ante este panorama desafiante, a Consellería de Mar en funcións propúxose reverter a situación e promover un cambio positivo en toda a cadea mar-industria. Identificáronse varias áreas de enfoque, incluída a necesidade de adaptarse ás tensións xeopolíticas mundiais e buscar solucións innovadoras para garantir a sustentabilidade do sector. Neste sentido, están a explorarse novas oportunidades no mercado internacional e estanse promovendo medidas para mellorar a eficiencia e a competitividade das lonxas galegas.
Unha das estratexias crave é impulsar a diversificación da oferta de produtos do mar e promover a pesca sostible. Isto implicaría fomentar a captura de especies menos afectadas polas restricións e condicións climáticas adversas, así como desenvolver prácticas de pesca máis respectuosas co medio ambiente. Ademais, están a explorarse novas formas de valorizar os produtos do mar, como a promoción da acuicultura e o desenvolvemento de produtos innovadores e de alto valor agregado.
Análise das lonxas
As estatísticas revelan unha realidade complexa nas lonxas galegas. Aínda que cinco lonxas continúan sendo referentes en termos de ingresos e vendas, todas experimentaron unha diminución nas súas cifras. Vigo segue liderando en ingresos, seguida da Coruña e Ribeira, mentres que Burela e Celeiro completan o grupo das cinco primeiras. Con todo, só Ribeira e Celeiro mostran melloras en comparación co ano anterior, o que subliña os desafíos persistentes que enfronta o sector no seu conxunto.
En canto ás especies máis destacadas, a pescada segue sendo a máis comercializada nas lonxas galegas, seguida de preto pola ameixa xaponesa e o rape. Con todo, a mortalidade doutras especies, como o berberecho, afectou a súa presenza nas lonxas. Doutra banda, o lirio experimentou un aumento significativo no seu volume de comercialización, superando á pescada como a especie de maior cantidade vendida nas lonxas. Este cambio na clasificación reflicte a adaptación dos pescadores ás novas condicións e a procura de alternativas ante a escaseza doutras especies.
O impacto nos pescadores e mariscadores
A diminución na actividade das lonxas non só afecta os ingresos dos comerciantes, senón que tamén ten un impacto directo nos pescadores e mariscadores. Con 4.190 barcos de bandeira española en Galicia, obsérvase unha redución do 25 % en comparación con hai dúas décadas. Esta diminución na frota pesqueira reflicte os desafíos que enfrontan os pescadores para manter as súas operacións nunha contorna cada vez máis difícil.
En canto aos mariscadores, a situación é igualmente preocupante, con 3.529 activos na actualidade, un terzo menos que fai vinte anos. Esta diminución no número de mariscadores reflicte as dificultades para obter ingresos sostibles nun sector afectado pola escaseza de recursos e as restricións regulatorias.
Perspectivas para o futuro
A pesar dos desafíos actuais, existen oportunidades para revitalizar o sector pesqueiro e marisqueiro en Galicia. Unha das estratexias crave é promover a diversificación das actividades económicas relacionadas co mar, incluída a acuicultura e o turismo marítimo. Estas actividades poden xerar novos empregos e fontes de ingresos, contribuíndo así ao desenvolvemento económico das comunidades costeiras.
Ademais, é fundamental mellorar a xestión sostible dos recursos mariños e promover prácticas pesqueiras responsables. Isto implica traballar en estreita colaboración cos pescadores e mariscadores para desenvolver medidas de conservación e manexo que aseguren a viabilidade a longo prazo das poboacións de peces e mariscos.
Outra área de enfoque é a promoción da innovación e a tecnoloxía no sector pesqueiro. O desenvolvemento de novas técnicas de pesca e a implementación de sistemas de vixilancia e seguimento poden mellorar a eficiencia e a rendibilidade das operacións pesqueiras, á vez que reducen o impacto ambiental.
Conclusións
En resumo, as lonxas galegas enfrontan desafíos significativos debido á diminución na oferta de produtos do mar frescos e os ingresos asociados. Con todo, cunha estratexia integral que promova a diversificación económica, a sustentabilidade e a innovación, é posible superar estes desafíos e construír un futuro próspero para o sector pesqueiro e marisqueiro en Galicia. É crucial que todas as partes interesadas, incluídos os gobernos, os pescadores, os comerciantes e a sociedade en xeral, traballen xuntos para atopar solucións duradeiras que garantan a saúde e a prosperidade dos nosos mares e comunidades costeiras.