- Investigadores galegos tentan confirmar se esta especie invasora tamén colonizou áreas como Aldán e Ferrol
Hai menos de dous meses, investigadores galegos detectaron por primeira vez a chegada a Galicia da Rugulopteryx okamurae, un alga orixinaria de Asia que xa causou graves danos na costa sur de España. Inicialmente, acháronse focos nas zonas da Coruña e Vigo. Agora, os científicos confirmaron a súa presenza na entrada da ría de Arousa, especificamente na zona do Grove. Tamén se sospeita que esta especie invasora ha botado raíces en Aldán, na ría de Pontevedra, e en Ferrol, aínda que isto aínda está por verificarse, segundo explicou Rodolfo Barreiro, catedrático da Universidade da Coruña e coordinador do grupo de investigación BioCost, en colaboración con BioApli da Universidade de Santiago de Compostela (USC).
Ambos os grupos propuxeron un sistema de alerta temperá que a administración autonómica está a utilizar para deseñar a súa estratexia de resposta #ante este alga, que segundo o Ministerio para a Transición Ecolóxica, xerou un impacto sen precedentes nos ecosistemas mariños do sur de España.
A ameaza da Rugulopteryx okamurae en Galicia non é tomada a treo polos expertos. Barreiro subliña o risco potencial que representa, sobre todo despois de observar o comportamento da poboación deste alga na Coruña. Foi detectada inicialmente nas rocas de San Amaro, e desde o seu descubrimento, proliferou ata cubrir por completo os fondos rochosos. Con todo, a súa expansión detívose na zona onde o fondo mariño pasa de ser rochoso a arenoso, un tipo de substrato no que a Rugulopteryx non pode asentarse.
Ao comparar o escenario galego co ocorrido no Estreito de Xibraltar, Barreiro advirte que as imaxes de ambas as zonas non mostran diferenzas significativas, o que expón un panorama preocupante para a costa galega.
Impacto incerto nas rías galegas
A pesar da seriedade da situación, o comportamento desta especie invasora dentro das rías galegas aínda é incerto. Barreiro explica que ata o de agora a alga só foi atopada en zonas exteriores das rías e non penetrou nos seus interiores, polo que se descoñece como podería adaptarse a ambientes con menor salinidade. No litoral andaluz, onde xa causou estragos, non hai rías como as galegas, polo que aínda non se sabe se a especie poderá sobrevivir neste tipo de condicións. Os científicos están a considerar realizar experimentos de laboratorio que simulen cambios na salinidade para avaliar como responde o alga nas devanditos contornas.
En canto ás temperaturas, Galicia non parece ofrecer unha barreira natural, xa que o rango térmico das súas augas é similar ao de Xapón e Corea, as rexións de orixe desta especie. Por tanto, existe a posibilidade de que a Rugulopteryx okamurae esténdase aínda máis cara ao norte, mesmo ata as costas de Francia e a Canle da Mancha.
Desafíos no control da especie
Eliminar completamente a Rugulopteryx okamurae das augas galegas parece unha tarefa imposible, admite Barreiro. Non existen precedentes exitosos de erradicación desta especie en hábitats mariños, o que obriga a centrarse en estratexias de control. Unha posible solución sería atopar un depredador natural que limite a súa expansión, aínda que ata o de agora só identificouse que a comen especies como as sabogas (Salpa salpa) e as lebres de mar, ambas as presentes en Galicia, o que podería ofrecer unha leve esperanza.
Medidas preventivas para evitar a súa propagación
En resposta á crecente ameaza, o Ministerio para a Transición Ecolóxica ha implementado unha serie de medidas preventivas, especialmente dirixidas aos pescadores e navegantes recreativos, que poderían actuar como vectores de dispersión da alga. Confrarías como a do Grove xa comezaron a difundir recomendacións para que os pescadores e usuarios de embarcacións identifiquen e reporten a presenza do alga. Ínstaselles a anotar as coordenadas e a cantidade aproximada de alga observada, así como a tomar fotografías e envialas a través de aplicacións especializadas ou correos habilitados polo ministerio.
Unha das principais recomendacións é evitar a propagación do alga. En caso de contacto con ela, os pescadores deben inspeccionar as súas embarcacións e aparellos, lavalos con auga doce e expoñelos ao sol para desinfectarlos antes de reutilizalos. Leste mesmo proceso aplícase a áncoras, cabos, cadeas e calquera outro equipo que estivese en contacto coa auga. Os mergulladores, pola súa banda, deben limpar a man calquera resto de alga do seu equipo e, se é posible, lavar os seus traxes en lavadora con suavizante e secalos ao sol.
Cando se detecte o alga na auga, a súa extracción manual con redes de malla fina é outra medida recomendada para evitar que se liberen fragmentos que poidan seguir propagándose no mar. Os restos recolleitos deben ser depositados en contedores unha vez en terra firme.
Con estas medidas, o Ministerio busca frear a expansión dunha especie que xa demostrou ser altamente destrutiva noutras áreas de España, e cuxa presencia en Galicia supón un desafío tanto ambiental como económico para a rexión.